به موازات روندِ رو به گسترشِ توجه به حقوق انسان‌ها در قرون جدید، فرهنگِ ارزش و اهمیت قائل‌شدن برای حقوق حیوانات هم، البته به درجات کمتر، در جهان رشد و پیشروی داشته است. البته ارزش قائل‌شدن برای هر موجود ذی‌روح و برخوردار از نعمت خداوندی زندگی یکی از مضامین اصلی تمامی ادیان الهی از جمله اسلام بوده است که در پیچ و خم‌های روزگار و گذر زمان ظاهرا توسط اکثریت معتقدین به ادیان نیز مورد فراموشی قرار گرفته است. اکثریت بزرگ اندیشمندان و صاحب‌نظران در این حیطه پیوندی ناگسستنی بین حقوق بشر و جانداران دیگر قائل هستند. توماس اِرسکین، پیشنهاددهنده نخستین قانون جامع حیوانات در سال 1809 در انگلستان این باور را به این شکل خلاصه می‌کند: “قانون حمایت از حقوق حیوانات در پی آن است که در همۀ کشورها و در همۀ زمان‌ها یک اصل عادلانۀ دائمی بنا کند تا تمام جهان و جلوه‌های حیات را به صورت یک زنجیرۀ هماهنگ تحت مدیریت انسانِ روشن‌اندیش و تحت قدرت و نظارت الهی با هم متحد و متصل کند.”
متاسفانه ما در این عرصه نیز با وجود تلاش‌ها و فداکاری‌های حامیان حقوق حیوانات و به دلیل بی‌توجهی مطلق و عدم حمایت قانونی و اجرایی از بسیاری کشورهای غربی و بسیاری از کشورهای اسلامی منطقه (مانند ترکیه) به مراتب عقب هستیم که به هیچ وجه زیبنده یک فرهنگ و کشور اسلامی نیست. نقطۀ شروع و یکی از مضامین اصلی تلاش برای تامین حقوق حیوانات در غرب مقابله جدی با آن چیزی بوده است که “سرگرمی‌های خونین و وحشیانه” نامیده می‌شود. این سرگرمی از قدیم الایام در طبقات متوسط و بالا به شکل “شکار” و در طبقات پایین به شکل “بازی”های فجیعی مانند “جنگ سگ” و “جنگ خروس” جریان داشته است و نقض شدید و گسترده مجموعه‌ای از حقوق شناخته‌شده برای حیوانات است. در جریان این “بازی” حیوانات بی‌گناه به جان یکدیگر انداخته می‌شوند تا بعد از جدالی وحشیانه و بسیار ناراحت‌کننده، یکی از آن‌ها در کمال مظلومیت از پا در آید و زمینۀ رضایت تعدادی بیمارِ تشنۀ خشونت فراهم شود. به علاوه به نظر تمام کارشناسان اجتماعی محیط‌های اجتماعی شکل‌گرفته پیرامون این نوع “سرگرمی”ها کانون تجمع و رشد انواع انحرافات و آسیب‌های اجتماعی از قبیل اعتیاد، دزدی، جرائم سازمان‌یافته، قمار و … است. با کمال تاسف کشور ما و شهر ما هنوز مرکز جلوه‌گری چنین مشغولیت‌های بیمارگونه تعدادی از روان‌پریشان است و هر از گاهی گزارش‌ها و تصاویر دلخراشی در این مورد از مناطق پیرامونی و روستاهای اطراف اراک منتشر می‌شود.
مطمئنا مهم‌ترین نقص و خلاء در این رابطه فقدان یک قانون جامع حمایت از حیوانات در کشور است که پوشش‌دهنده چنین مواردی نیز باشد. خوشبختانه در ماه‌های اخیر پویش‌هایی در این زمینه در فضاهای مجازی آغاز شده است که امیدواریم از سوی قوۀ قانون‌گذاری پاسخی درخور دریافت کند. اما نمی‌توان تا آن زمان منتظر نشست و تنها نظاره‌گر جنایات فجیع صورت‌گرفته بر روی حیوانات بود. به عبارت دیگر فوریت مساله نیازمند برخورد سریع و قاطع نهادهای ذی‌ربط است. خوشبختانه در سال گذشته در مواردی با هوشیاری مقامات قضایی و انتظامی سوابقی در قضیه ایجاد شده است که قابل الگوبرداری و استناد است. در سال 1394 که ابعاد جنایات بر علیه سگ‌های مظلوم در قالب جنگ سگ در زنجان بالا گرفت، دادستان عمومی و انقلاب اسلامی این استان با تکیه بر اختیارات خود و با استناد به برخی مواد قانون مجازات اسلامی (مانند ماده 638 مبتنی بر مجازات عاملین جریحه‌دار کردن احساسات عمومی) دستوری در این رابطه صادر کرد و تا حدود زیادی موثر بود. در مورد وقایع مشابه در شهرستان کرج هم شاهد روند مشابهی بودیم. امیدواریم مقامات محترم قضایی و انتظامی شهر ما نیز با عطف توجه به ضرورت این موضوع هم مانع زجر و آزار بیش از حد این مخلوقات مظلوم خداوند شوند و و هم از سوء استفاده تعدادی از مجرمان روان‌نژند از چنین فضاهایی در شهر و استان‌مان شوند.
روزبه کلانتری